بر این اساس، تصمصم گرفتم تا مقالۀ به نسبت قدیمی «یرواند آبراهامیان»، پژوهش‌گر نام آشنای عرصۀ تاریخ معاصر ایران را، دربارۀ علل انقلاب مشروطه به فارسی ترجمه نمایم. با توجه به اینکه مطالب زیادی از این مقاله در کتاب «ایران بین دو انقلاب» موجود و در نتیجه بخش بزرگی از آن تکراری است، در ابتدای امر ترجمه و چاپ این مقاله کاری بیهوده به نظر می‌آمد. اما وجود مطالبی جدید و تحلیلی دربارۀ علل انقلاب مشروطه و نحوۀ کاربست نظریات مارکس در تحلیل این وقایع، که در کتاب او نیامده است، زحمت ترجمه و چاپ این مقاله را برایم توجیه نمود. با این حال، چاپ این مقاله به معنای تأیید نظرات آبراهامیان در تحلیل وقایع نیست، همان طور که «جان فوران» در مقاله‌ای دیدگاه‌های او را به چالش کشیده است.     

    همچنین از دیدگاهی دیگر، آبراهامیان به اندازۀ کافی نقش عوامل محلی را در بررسی‌های خود لحاظ نکرده است. در هر صورت، از آنجا که آشنایی با دیدگاه‌ها و تحلیل‌های تاریخی مبتنی بر نظریه و تئوری برای هر پژوهش‌گر عرصۀ تاریخ، اعم از محلی و ملی مفید می‌باشد، این مقاله در این سایت معرفی شده است. 

 مقاله در مجلۀ روزگاران، شمارۀ بیست و یکم چاپ شده است. در فایل ضمیمه در بالا هم متن مقاله قابل مشاهده می‌باشد.