دکتر عبدالمهدی رجایی

دکتری: تاریخ محلی دانشگاه اصفهان، ۱۳۹۲
کارشناسی ارشد: تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۸
کارشناسی: زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۵

سینماهای چهارباغ اصفهان

سینماهای چهارباغ اصفهان چهارباغ اصفهان را در گذشته با سینماها، درختان سربه فلک کشیده می شناختند. 10 سـینما کـه مـردم بیشـتر بـا دوچرخــه، کالســکه و پیــاده خودشــان را بــه آنهـــا می‌رســـاندند. از سـال 1308 خورشـیدی خبرهایـی از سـینما "مایــا ک" در چهاربــاغ و ســپس نامهایــی از ســـینماهای ســـپه، ایـــران، شـــاهپور و همـــا بـــه میـــان آمـــده اســـت. بـــه همیـــن ترتیـــب سینماهای دیگری در چهارباغ سـر برآوردند. در اســـفند 1343 ســـینما "چهاربـــاغ" و دو ســـال بعـــد، یعنـــی در تیـــر 1345 ،ســـینمای بـزرگ "نقش جهان" در این خیابان افتتاح شد.
چهارباغ اصفهان را در گذشته با سینماها، درختان سربه فلک کشیده می شناختند. 10 سـینما کـه مـردم بیشـتر بـا دوچرخــه، کالســکه و پیــاده خودشــان را بــه آنهـــا می‌رســـاندند. از سـال 1308 خورشـیدی خبرهایـی از سـینما "مایــا ک" در چهاربــاغ و ســپس نامهایــی از ســـینماهای ســـپه، ایـــران، شـــاهپور و همـــا بـــه میـــان آمـــده اســـت. بـــه همیـــن ترتیـــب سینماهای دیگری در چهارباغ سـر برآوردند. در اســـفند 1343 ســـینما "چهاربـــاغ" و دو ســـال بعـــد، یعنـــی در تیـــر 1345 ،ســـینمای بـزرگ "نقش جهان" در این خیابان افتتاح شد.
در منابــع مطبوعاتــی فقــط آگهــی افتتاح ســینما چهاربــاغ ذکــر شــده اســت. یــک دلیــل آنکــه ایــن ســینما درســت در شــب عیــد ســال 1344 افتتــاح شــد. در همــان زمــان روزنامه‌هــا تعطیــل شــده بودنــد و پــس از تعطیــات عیــد کــه دوبــاره روزنامه‌هــا راه‌انــدازی شــدند، هیچکــدام بــه درج خبــر و گــزارش افتتــاح ســینما چهاربــاغ اقــدام نکردنــد. با اینحــال در همــان آگهــی اطلاعــات مفیدی دربــاره مالکیــت ایــن ســینما نگاشته شده است. در اســفند 1343 میخوانیــم: "با کمــال مســرت اطلــاع حاصــل کردیــم کــه هیئت مدیــره ســینما مهتــاب، بــه تأســیس یــک ســینمای بســیار مجلــل و باشــکوه دیگــر در بهتریــن نقطــه شــهر اصفهــان بــه نــام "ســینما چهارباغ" ســاختمان و بــر زیبایی شــهر اصفهــان دو صدچنــدان اضافــه کــرده اســت. و فــردا شــب جمعــه 28 اســفند بــه دســت آقــای اســتاندار رســما افتتــاح و شــروع بــه کار خواهــد کــرد. مــا موفقیــت هیئت مدیــره ســینما مهتــاب و چهاربــاغ، به ویــژه آقایــان محمــد اهمــی، رضــا عراقــی‌زاده و علــی ســمرقندی را از درگاه خداونــد خواســتاریم."(روزنامــه مجاهــد، ش 789 ،27 اســفند1343) اطلاعــات دربــاره افتتاحیــه ســینما نقش جهــان تــا حــدی خــوب اســت؛ چرا کــه دو روزنامــه، یکــی روزنامــه محلی مجاهد منتشره در اصفهــان و دیگــری روزنامــه کشــوری اطلاعــات بــه درج گــزارش افتتاحیــه ایــن ســینما اقــدام کردنــد. آنهــا اطلاعــات جالــب و مفیــدی را دربــاره مالکیــت و تاریخچــه آن ســینما ارائــه داده‌انــد. بازتاب افتتاحیه سینما در روزنامه ها انعکاس یافته است. در روزنامۀ محلی مجاهد نگاشته شده بود:" ســرکار ســرهنگ منصــور متیــن کــه یکــی از متمکنیــن بســیار روشــنفکر و شایســته اصفهــان اســت، زمیــن بســیار مرغوبــی در خیابــان تاریخــی چهاربــاغ داشــت کــه مدتهــا بــود نقشــه میکشــید ایــن زمیــن مرغــوب را بــه موسســه فرهنگــی و تفریحــات ســالم تبدیــل کنــد؛ تــا اینکــه بــا مشــورت عــدهای قــرار شــد ایــن زمیــن را بــه یــک ســینمای مــدرن و مجهــز کــه درخــور شــهر و مــردم اصفهــان باشــد، تبدیــل ســازد. ایــن فکــر بــه منصــه ظهــور رســید و نقشــه عالــی کــه بــه دســت بهتریــن مهندســین مملکــت ترســیم شــده بــود، دریافــت داشــت. ســاختمان ایــن ســینما را بــه نــام "ســینمای نقش جهــان" نامگذاری و شــروع کــرد و مــدت 12 مــاه ســینمای مدرنــی از هنــر بدیــع هنرمندان اصفهــان بــا ســردرب کاشــی( ســرامیک)بســیار عالــی بــه مســاحت 1500 متر مربــع ســاختمان کــرد و مبلــغ 20 میلیــون ریــال هزینــه آن شــد. ســاعت 5/8 بعدازظهــر افتتــاح ســینما در روز پنجشــنبه 23 تیر با تشــریفات مجلــل گشــایش یافــت. طبــق دعــوت مدیــران ســینمای نقش‌جهــان، آقای مهندس پارســا، اســتاندار و تیمســار ســرتیپ ســید جــوادی، معاونــت مرکــز توپخانــه، فرمانــدار، روســای ادارات دولتــی و بنگاههــای ملــی، روســای بانک‌هــا، اربــاب جرایــد، محترمیــن شــهر، فرهنگیــان، اطبــا، هنرمنــدان و وجــوه طبقــات مختلــف شــهر کــه جمعــا حــدود 1600 نفــر بودنــد، به اتفــاق بانــوان خــود، بــا دســته‌های گل بــه ســالن ســینمای مــدرن نقش‌جهــان وارد شــدند. در مراســم افتتــاح ســینما نقشجهــان خانــم فرانــک میرقهــاری، آقایــان بوتیمــار قدکچیــان، بیــک ایمانــوردی، آراســته، قائممقامــی، هنرپیشــگان فیلمهــای فارســی و آقایان خســرو پرویــزی و اســماعیل پورســعید، نویســنده و کارگــردان فیلم‌هــای فارســی کــه بــه همیــن منظــور بــه اصفهــان آمــده بودنــد، در ســالن ســینما شــرکت داشــتند. بــدوا آقــای رضــا ارحــام صــدر، هنرمند ارزنــده کشــور، پشــت میکروفون قــرار گرفــت و از طــرف مدیــران ســینمای نقش‌جهــان ضمــن خیرمقــدم اظهــار داشــت: بســیار مســروریم کــه بالاخــره در شــهر تاریخــی اصفهــان ســینمای آبرومنــدی پــا بــه عرصــه وجــود گذاشــته اســت. اهالی زیــرک و باهــوش اصفهــان از افــراد فرهنگ پــژوه و بصیــر ماننــد جنــاب ســرهنگ متیــن کــه توانســته‌اند در راه بــه وجــود آوردن یــک کانــون تفریــح ســالم قــدم بزرگــی بردارنــد، تشــکر میکننــد؛ زیــرا شــهر اصفهــان معــروف بــه شــهر هنــر و صنعــت تئاتــر اســت و الحــق الزم بــود کــه چنیــن محــل آبرومنــد و شایســتهای را دارا باشــد. ســپس آقــای ارحــام صــدر از آقــای مهنــدس پارســا، اســتاندار ،تقاضــا کــرد کــه مهندســین و کارکنــان ایــن ســینمای مــدرن و مجلــل و هنرپیشــگان فیلمهــای فارســی را مــورد تشــویق و تحصیــن قــرار دهنــد. آقــای اســتاندار جلــوی پــرده ســینما آمــده و فردفــرد آقایانــی را کــه هرکــدام بــه نحــوی در امــر ســاختمان ایــن ســینما و تزیینــات آن کوشــش و هنرنمایــی کــرده بودنــد، مورد عنایــت قــرار داد و حلقه‌هــای گل را کــه از طــرف مدیــران ســینمای نقش‌جهــان قبــا تهیــه شــده بــود، بــه گــردن هنرمنــدان آویخــت... بعــد از ســخنرانی اســتاندار، فیلم حســین کــرد بــه نمایــش درآمــد... مراســم افتتــاح ســینمای نقش‌جهــان و نمایــش فیلــم حســین کــرد بــا پذیرایــی گــرم آقــای علــی ســمرقندی، مدیرمســئول ســینما، و کارکنــان آن ســینما در ســاعت 24 پایــان یافــت؛ درحالیکــه مــردم هنرپــرور اصفهــان بــا متجــاوز از 200 دســته گل مؤسســان و مدیــران ســینمای مزبــور را تشــویق کــرده بودنــد.(روزنامــه مجاهــد، تیــر 1345) افتتــاح ســینما نقش جهــان از زبــان روزنامــه اطلاعــات اینگونــه اســت: »به منظــور افتتــاح ســینما نقش جهــان، ســاعت هشــت ونیم بعدازظهــر روز پنجشــنبه 23 تیرمــاه طبــق دعــوت قبلــی از طــرف مدیــران ایــن ســینما، آقای مهنــدس پارســا، اســتاندار اصفهان و آقــای فرمانــدار و عــدهای از روســا و محترمــان شــهر در محــل ســینمای عظیــم نقش جهــان حضــور بــه هــم ر ســا ندند . در این مراســم، خانــم فرانــک میرقهاری و آقایــان بوتیمــار قدکچیــان، بیــک ایمانــوردی و آراســته قائم مقامــی؛ هنرمنــدان فیلمهــای فارســی و آقایــان خســرو پرویــزی و اســماعیل پورســعید؛ نویســنده و کارگــردان فیلمهــای فارســی کــه بــه همیــن منظــور بــه اصفهــان آمــده بودنــد نیــز شــرکت داشــتند. ابتــدا آقــای ارحام صــدر، هنرپیشــه معــروف عالــم تئاتــر یــا شــکرپاره اصفهــان، پشــت میکروفــون قــرار گرفــت و ضمــن خیرمقــدم از طــرف مدیــران ســینما اظهــار داشــت: بالاخــره در شــهر باســتانی اصفهــان ســینمای آبرومنــدی پــا بــه عرصــه وجــود گذاشــت. اهالــی زیــرک و باهــوش اصفهــان از افــراد فرهنگ دوســت و بصیــر کــه توانســتند در راه بــه وجــود آوردن یــک کانــون تفریــح ســالم قــدم بزرگــی بردارنــد، تشــکر میکننــد؛ زیــرا شــهر اصفهــان معــروف بــه شــهر هنــر و تئاتــر اســت و الحــق الزم بــود کــه چنیــن محلــی را دارا باشــد. در اینجــا آقــای ارحامصــدر از آقــای اســتاندار تقاضــا کــرد کــه مهندســین و کارکنــان ایــن بنای باعظمــت و مجلــل را موردتقدیــر قــرار دهد.آقــای اســتاندار جلــوی پــرده آمــد و یک‌یک آقایانــی را کــه هرکــدام بــه نحــوی در ایــن ســاختمان و تزیینــات ایــن ســینما کوشــش و هنرنمایــی کــرده بودنــد، موردعنایــت قــرار داد و حلقه هــای گلــی را کــه از طــرف مدیــران ســینما تهیــه شــده بــود، بــه گــردن آقایان آویخــت؛ ســپس هنرمنــدان محبــوب فیلمهــای فارســی جلــوی پــرده آمــده و بــا تقدیــم ســبدهای گل موردتقدیــر و تشــویق آقــای اســتاندار و حضــار قــرار گرفتنــد و یکیــک معرفــی شــدند. بعــد از مراســم معارفــه، آقــای اســتاندار پشــت میکروفــون قرارگرفــت و ضمــن بیانــات مبســوطی در اطــراف پیشــرفت ســریع شــهر تاریخــی اصفهــان اظهــار داشــت: شــهر با عظمــت و کهنســال اصــفــهـــــان کــه دارای کــارخـــانـــــه ذوب آهــن و دانشــگاه صنعتـی و ســد شــاه عباس و خــط آهــن شــده، جــا داشــت چنیــن ســینمایی کــه درخــور شــأن ایــن شــهر تاریخــی باشــد، بــه وجود آیــد. مــن بهنوبــه خــود از بانیــان ایــن ســینمای مجلــل اظهــار خرســندی و تشــکر می کنــم. پــس از بیانــات آقــای اســتاندار، ســینما نقش جهــان افتتــاح شــد؛ ســپس فیلــم حســین کــرد یــا گوشــهای از تاریــخ زمــان شــاه عباس کبیــر کــه رنگــی و بــه طریقــه ســینما اســکوپ تهیــه شــده بــود، نمایــش داده شد. تاریخچــه ســینما: از یــک ســال قبــل آقــای ســرهنگ متیــن کــه یکــی از افــراد خوشنــام و فرهنگدوســت ایــن شــهر اســت، زمینــی در حــدود 1500 متــر بــرای ســاختمان ســینما اختصــاص داد و بــا نقشــه بســیار عالــی ســینمای مجهــز و مدرنــی در محــل خیابــان چهاربــاغ بنــا کــرد. ســینما از هــر حیــث بینظیــر اســت؛ به خصــوص ســردر ایــن بنــا بــا به کاربــردن کاشــیکاریهای زیبــا کــه نمونــه ای از هنــر اصفهانــی و ســمبل عظمــت و شــکوه زمــان صفویــه اســت، جلــوه خاصــی بــه ایــن ســینما بخشــیده است. آقای ســرهنگ متیــن در این مــورد اظهار کــرد:" بینهایــت خوشــوقتم که توانســتم یــک محــل تفریــح ســالم در ایــن شــهر تاریخــی بنــا کنــم تــا بهنوبــه خــود ســهم کوچکــی در عظمــت ایــن شــهر باســتانی بــه یــادگار داشــته باشــم". آقــای ســرهنگ متیــن ایــن ســینما را در اختیــار گــروه ســینماهای متحــد تهــران گذاشــت کــه ایــن گــروه وســایل تزیینــی ایــن ســینما را بــا نهایــت کوشــش بــه نحــو احســن تکمیــل و آمــاده کــرده اســت. مخــار ج ایــن ســینما کال در حــدود 20 میلیــون ریــال شــده اســت. ایــن ســینما از امــروز شــرو ع بــه کار کــرد. (اطلاعات، تیــر 1345).
+ چهارشنبه ۹ مهر ۱۳۹۹ ساعت ۱۵:۱۹
نظر شما
نام:
ایمیل : * نمایش داده نمی‌شود
نظر شما: