دکتر عبدالمهدی رجایی
دکتری:
تاریخ محلی دانشگاه اصفهان، ۱۳۹۲
کارشناسی ارشد:
تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۸
کارشناسی:
زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۵
معرفی کتاب آثار ملی اصفهان
یکی از آثاری که در حوزه اصفهان شناسی بسیار مهجور و گمنام افتاده است کتاب قطور و هزار صفحه ای «آثار ملی اصفهان» نوشته ابوالقاسم رفیعی مهرآبادی است. یک دلیل از گمنام ماندن آن این است که کتاب تحت الشعاع کتاب «گنجینه آثار تاریخی اصفهان» اثر ارجمند دکترهنرفر قرار گرفته و خود به خود کمرنگ شده است...
معرفی کتاب آثار ملی
اصفهان
یکی از آثاری که در حوزه اصفهان
شناسی بسیار مهجور و گمنام افتاده است کتاب قطور و هزار صفحه ای «آثار ملی اصفهان» نوشته ابوالقاسم رفیعی مهرآبادی
است. یک دلیل از گمنام ماندن آن این است که کتاب تحت الشعاع کتاب «گنجینه آثار تاریخی اصفهان» اثر ارجمند دکترهنرفر
قرار گرفته و خود به خود کمرنگ شده است. کتاب دکترهنرفر در سال 1350 به چاپ دوم
رسید و کتاب آثار ملی اصفهان در سال 1352 یک بار به چاپ رسید و دیگر به چاپخانه
نرفت.
شاید یک دلیل دیگر از این که کسی
کتاب قطور آثار ملی اصفهان را نمی شناسد این باشد که نویسنده آن زیاد شهرتی کسب
نکرده و گمنام زیسته است. نگارنده هم نمی داند که آیا این شخص هنوز در قید حیات
هستند یا خیر؟
نکته ای که به کتاب رفیعی مهرآبادی ارزش می دهد آن است که توسط انتشارات انجمن آثار ملی به چاپ رسیده است. همان انتشاراتی که حدود پنجاه عنوان کتاب در حوزه تواریخ محلی را به چاپ رسانید و بعد از انقلاب به نام «انجمن آثار و مفاخر فرهنگی» کارش را ادامه داد. کتاب یادگارهای یزد از ایرج افشار، کتاب از استرآباد تا آستارا از دکتر ستوده و ... نمونه های آن هستند.
به یاد می آورم زمانی در خدمت دکتر هنرفر بودم و صحبت از کتاب رفیعی مهرآبادی به میان آمد و استاد گله می کرد که چرا انجمن آثار ملی کتابی را که بسیار نزدیک به کتاب ایشان است یا بسیار از کتاب وی برداشت کرده را به چاپ رسانیده است. استاد می گفت در 450 موضع البته با ذکر منبع از کتاب «گنجینه آثار تاریخی» برداشت شده است. دکتر هنرفر حتی نامه هایی در این باب به مسئولین وقت انجمن آثار ملی نوشته بود که نشان داد.
**********************
خود انجمن در مقدمه کتاب آورده است که ما در حال تهیه مقدمات چاپ کتاب تاریخ اصفهان از استاد جلال همایی هستیم« لکن بر اثر مکاتباتی که از طرف استانداری محترم اصفهان با انجمن آثار ملی به عمل آمد، تألیف کتابی حاوی اطلاعات اجمالی و سودمند درباره جمیع ابنیه و آثار تاریخی این شهر مهم باستانی از طرف آقای ابوالقاسم رفیعی‌مهرآبادی که صاحب تألیفاتی در زمینه معرفی یادگارهای فرهنگی و آثار تاریخی شهرستان های تابعه اصفهان هستند،به مورد شناخته شد. »(مقدمه کتاب)
پس مشخصه کتاب مهرآبادی این است که به صورت دایره المعارف آثار تاریخی اصفهان را معرفی کرده و برای هر یک اطلاعات مفید و جامعی داده است. نکته دیگر این که مولف آثار جدید را نیز در کتاب خویش آورده است. خیابان های جدید (180- 158) او تعداد هفتاد و سه خیابان جدید و قدیم اصفهان را نام برده است. در بخش محلات نیز به معرفی 177 محله شهر پرداخته و راجع به هر کدام مختصر توضیحی داده است. (ص278- 181)نکته مهم آن که نام محلات و جایها، بدین شکل و با کوشش او باقی مانده است. در بخش کوچه های اصفهان به معرفی چهل کوچه پرداخته و گاهی توضیحاتی نیز ارائه داده است. در بخش میدان‌های شهر نیز به معرفی 19 میدان می پردازد. نیز در بخش بازارها به معرفی 44 بازار یا بازارچه حال یا معدوم شهر پرداخته است. سپس به معرفی کاروانسراها، مناره ها، مدارس قدیم و...
البته گفتنی است در بسیاری از آنها از کوچه ها یا میدان هایی نام می برد که اکنون دیگر وجود ندارند فقط نام آن در منابع آمده است مثل میدان چهار حوض ، میدان میر گفتار سوم کتاب مربوط به آثار و ابنیه شهرستان های استان اصفهان هم چون گلپایگان، نطنز، اردستان ، شهرضا و زواره می باشد. (صص 915- 866)
*****
کتاب «آثار ملی اصفهان» بخشی حاصل یک کار پیمایشی و پرزحمت است و بخشی نیز از دل منابع و کتاب ها اطلاعات آن استخراج شده است. به نظر می آید برشمردن این همه بازار ، کاروانسرا، مسجد و ... کاری صعب باشد و جز با راه رفتن و قدم زدن در شهر و برشمردن آنها حاصل نمی شود. بی گمان اگر این کتاب واجد یک فهرست علمی بود می توانست جایگاه مناسب تری در میان کتاب های اصفهان شناسی کسب نماید. این کتاب با کلیه فهارست آن، 1028 صفحه می باشد. جا دارد بعد از چهل سال، انجمن آثار ومفاخر فرهنگی ایران، به چاپ مجدد این کتاب همت نماید.
آثار ملی اصفهان ابوالقاسم رفیعی مهرآبادی
انتشارات انجمن آثار ملی (1352)
1028 صفحه
نکته ای که به کتاب رفیعی مهرآبادی ارزش می دهد آن است که توسط انتشارات انجمن آثار ملی به چاپ رسیده است. همان انتشاراتی که حدود پنجاه عنوان کتاب در حوزه تواریخ محلی را به چاپ رسانید و بعد از انقلاب به نام «انجمن آثار و مفاخر فرهنگی» کارش را ادامه داد. کتاب یادگارهای یزد از ایرج افشار، کتاب از استرآباد تا آستارا از دکتر ستوده و ... نمونه های آن هستند.
به یاد می آورم زمانی در خدمت دکتر هنرفر بودم و صحبت از کتاب رفیعی مهرآبادی به میان آمد و استاد گله می کرد که چرا انجمن آثار ملی کتابی را که بسیار نزدیک به کتاب ایشان است یا بسیار از کتاب وی برداشت کرده را به چاپ رسانیده است. استاد می گفت در 450 موضع البته با ذکر منبع از کتاب «گنجینه آثار تاریخی» برداشت شده است. دکتر هنرفر حتی نامه هایی در این باب به مسئولین وقت انجمن آثار ملی نوشته بود که نشان داد.
**********************
خود انجمن در مقدمه کتاب آورده است که ما در حال تهیه مقدمات چاپ کتاب تاریخ اصفهان از استاد جلال همایی هستیم« لکن بر اثر مکاتباتی که از طرف استانداری محترم اصفهان با انجمن آثار ملی به عمل آمد، تألیف کتابی حاوی اطلاعات اجمالی و سودمند درباره جمیع ابنیه و آثار تاریخی این شهر مهم باستانی از طرف آقای ابوالقاسم رفیعی‌مهرآبادی که صاحب تألیفاتی در زمینه معرفی یادگارهای فرهنگی و آثار تاریخی شهرستان های تابعه اصفهان هستند،به مورد شناخته شد. »(مقدمه کتاب)
پس مشخصه کتاب مهرآبادی این است که به صورت دایره المعارف آثار تاریخی اصفهان را معرفی کرده و برای هر یک اطلاعات مفید و جامعی داده است. نکته دیگر این که مولف آثار جدید را نیز در کتاب خویش آورده است. خیابان های جدید (180- 158) او تعداد هفتاد و سه خیابان جدید و قدیم اصفهان را نام برده است. در بخش محلات نیز به معرفی 177 محله شهر پرداخته و راجع به هر کدام مختصر توضیحی داده است. (ص278- 181)نکته مهم آن که نام محلات و جایها، بدین شکل و با کوشش او باقی مانده است. در بخش کوچه های اصفهان به معرفی چهل کوچه پرداخته و گاهی توضیحاتی نیز ارائه داده است. در بخش میدان‌های شهر نیز به معرفی 19 میدان می پردازد. نیز در بخش بازارها به معرفی 44 بازار یا بازارچه حال یا معدوم شهر پرداخته است. سپس به معرفی کاروانسراها، مناره ها، مدارس قدیم و...
البته گفتنی است در بسیاری از آنها از کوچه ها یا میدان هایی نام می برد که اکنون دیگر وجود ندارند فقط نام آن در منابع آمده است مثل میدان چهار حوض ، میدان میر گفتار سوم کتاب مربوط به آثار و ابنیه شهرستان های استان اصفهان هم چون گلپایگان، نطنز، اردستان ، شهرضا و زواره می باشد. (صص 915- 866)
*****
کتاب «آثار ملی اصفهان» بخشی حاصل یک کار پیمایشی و پرزحمت است و بخشی نیز از دل منابع و کتاب ها اطلاعات آن استخراج شده است. به نظر می آید برشمردن این همه بازار ، کاروانسرا، مسجد و ... کاری صعب باشد و جز با راه رفتن و قدم زدن در شهر و برشمردن آنها حاصل نمی شود. بی گمان اگر این کتاب واجد یک فهرست علمی بود می توانست جایگاه مناسب تری در میان کتاب های اصفهان شناسی کسب نماید. این کتاب با کلیه فهارست آن، 1028 صفحه می باشد. جا دارد بعد از چهل سال، انجمن آثار ومفاخر فرهنگی ایران، به چاپ مجدد این کتاب همت نماید.
آثار ملی اصفهان ابوالقاسم رفیعی مهرآبادی
انتشارات انجمن آثار ملی (1352)
1028 صفحه
+
سه‌شنبه ۳۰ دی ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۵۰
نظرات
حسین بهرام پور،
چگونه میتوانم مطالعه کنم
آثار ملی اصفهان ابوالقاسم رفیعی مهرآبادی را
شنبه ۴ بهمن ۱۳۹۳ ساعت ۰۵:۳۸
نظر شما