مؤلف: پرویز تناولی

سال نشر: 2015 م

تعداد صفحات: 245

   آثار هنری یکی از منابع مهم در بررسی‌های تاریخی می‌باشند که می‌توان با بررسی و تحلیل آنها به مطالب و اطلاعاتی دست یافت که معمولاً در منابع مکتوب تاریخی یافت نمی‌شوند. یک دسته از این آثار هنری، نقاشی است که از قرن هفتم هجری با حملۀ مغول به ایران تحت تأثیر فرهنگ چین در ایران رواج یافت. این هنر در دورۀ صفوی با گسترش روابط بین ایران و اروپا وارد مرحلۀ جدیدی شد و تحت تأثیر فرهنگ اروپایی قرار گرفت.

  در دوران قاجار هم در طول قرن سیزدهم هجری (نوزدهم میلادی) هنری نسبتاً مدرن وارد فضای خصوصی خانه‌های ایرانیان ثروتمند در اصفهان شد و به یکی از ویژگی‌های محبوب طراحی داخلی در ایران تبدیل شد. این هنر، تصاویر لیتوگرافی با موضوع زنان اروپایی بود. با اینکه چنین تصاویری در دوران صفویه در قرن هفدهم با نقاشی‌های دیواری در کاخ‌های سلطنتی و در تزئینات دیواری دروازۀ ورودی بازار قیصریه آغاز شده بود، اما در دوران قاجار بود که خانه‌های اشراف و ثروتمندان را در سراسر کشور زینت ‌داد. زیرا با پیشرفت وسایل چاپ، این تصاویر به شکل کارت‌پستال و همچنین بر روی کاغذ به فراوانی در دسترس بود. 

   علاقه به تصاویر زنان غربی محصولی غیرعادی از برخوردهای سیاسی و فرهنگی اولیۀ ایران با غرب بود. زیرا در ایران، زنان به ندرت در انظار عمومی دیده می‌شدند و بنا بر قوانین اسلامی ملزم به پوشش کامل بودند. تصور زنان اروپایی با لباس‌های ظریف و آشکار که برخلاف استانداردهای اسلامی-ایرانی بود، می‌باید کنجکاوی زیادی را در میان بازرگانان ثروتمند و همچنین اشرافی که احساس می‌کردند نیاز به ایجاد ارتباطی هر چند دور با این موجودات بیگانه دارند، برانگیخته باشد.

  این امر به جلوه‌های دیگری همراه با درآمیختگی آنها با هنر ایرانی در قالب آینه‌کاری، کاشی‌کاری، تصاویر ظروف چینی و همچنین تصاویر قالی‌ و قالیچه‌ در عصر قاجار سرایت کرد که گواهی بر محبوبیت این پدیدۀ بصری در میان ثروتمندان شهری ایران در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم می‌باشد.  

   پرویز تناولی، متولد 1316ش، هنرمند و مجسمه‌ساز برجستۀ ایرانی است که علاوه بر خلق آثار هنری در حدود 40 اثر دربارۀ هنر و فرهنگ ایران منتشر کرده است. او در این کتاب مجموعه‌ای از تصاویر تاریخی از کاخ‌های اصفهان، خانه‌های اشراف و ثروتمندان در تعدادی از شهرهای ایران به خصوص اصفهان را همراه با تصاویر کاشی، چینی و قالی گرد هم آورده و دربارۀ ویژگی‌های هنری و آمیختگی آنها با هنر ایرانی توضیح داده است. از این رو این کتاب می‌تواند منبعی مهم در شناخت و بررسی تاریخ محلی اصفهان در دورۀ صفویه و به ویژه قاجار با موضوع بررسی تأثیر فرهنگ غربی بر قشر ثروتمند جامعۀ شهری اصفهان باشد.