تاریخ شفاهی اساسا محصول ضرورت‌های متکثّر و نگرشِ ساختارشکنِ پس از جنگ جهانی دوم است. از یک سو، خیل انسان‌های درگیرِ جنگ در عرصه‌های مختلف، و از سوی دیگر، ابعاد بسیار گسترده‌ی تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم جنگ بر حیات اجتماعیِ مردم شهر‌ها و نواحی، ضرورتِ ثبت و ضبط وقایعِ مختلف از طریق میکرفون را برجسته کرد؛ چراکه بسیاری از مردم و ابعاد مختلف حیات اجتماعی آن‌ها مانند زندگی سربازی و خانواده‌های آن‌ها، مهاجرت‌های گسترده، خرابی‌های وسیع ناشی از جنگ، جان‌باختگان بی‌شمار جنگ و غیره، نه توانِ ثبت در اسناد را داشتند و نه ممکن بود که با سبک و سیاقِ سنّتیِ حاکم بر تاریخ بتوان دست به حفظ ابعادِ مختلف انسانیِ آن واقعه‌ی بزرگ زد. این ضرورتی بود که تبدیل به فرصت شد. از آن پس، جهان با رشد و وسعتِ ویژه‌ای به سمت فراوانی خواسته‌ها، درخواست‌ها و پرسش‌های اساسی از گذشته رفت. یک بار دیگر عصر تاریخ آغاز شد و گونه‌های مختلف دیگر، چنان‌که ضرورت این عصر بود، رفته‌رفته زاده و گسترده شدند: تاریخ محلی، تاریخ‌نگاریِ خُرد (micro history)، تاریخ زنان، تاریخ‌نگاری آماری و بسیاری دیگر، مرهون جهان پس از جنگ است. ملت‌ها، به خصوص از گذشته‌ی نزدیک خود در همه‌ی ابعاد پرسش‌های زیادی داشتند
.مسأله
. بازسازی گذشته در قالب تاریخِ تاریخ شفاهی بر پایه‌ی مناظر ذیل قابل تأمل و بررسی است:
. - نهفته بودن بسیاری از سلسله علّت و معلول‌هایی که پاسخ‌یابی آن‌ها ضرورت و نیاز جامعه‌ی امروز از تاریخ نزدیک (nearby history) است. نگرش زمان حال نسبت به گذشته پیوسته در حال تحویل و تحوّل است. به همین میزان، پرسش‌ها نیز در حال تغییر هستند و به تبع، پاسخ‌ها نیز از مجاری مختلف شنیده می‌شوند.
. - وقایع و رخدادهایی وجود دارند که به اقشار مختلف و متفاوتی مربوط می‌شوند و در صحنه‌های رسمی ـ دولتی و حتی نیمه‌رسمی ـ نیمه‌دولتی از آن‌ها نامی برده نمی‌شود، در حالی‌که بخش قابل توجهی از جامعه‌ی بشری و فعالیت‌های آن در قالب متون و اسناد اداری قابل بازیافت و بازسازی نیست.
. - افزون بر این، آرزو‌ها و دغدغه‌ها و انتظاراتِ حواشیِ وقایع نیز از دل اسناد بیرون نمی‌آید و مورّخ تنها بر پایه‌ی حدسیات و قوّه‌ی تخیل به بازیابی آن‌ها می‌پردازد. اما مورّخین شفاهی با در دست داشتن شواهد شفاهی در دایره‌ی زمانی نزدیک (یک‌نسلی، دونسلی) می‌توانند در مسیر گره‌نمایی و گره‌گشایی دست به رمزگشاییِ حواشیِ وقایع و جریان‌های خُرد و کلان بزنند: چه می‌خواستیم و چه شد؟
. - تاریخ شفاهی، به‌طور منحصربه‌فرد، هم‌زمان مستعدِ کار‌های چندبُعدی است. این به دلیل ضرورت طبیعی روش آن در دو وجه آفرینندگی (creative) و عملِ متقابل (co-operative) دو یا چندجانبه است. نباید فراموش کرد که تاریخ شفاهی در یافتنِ شواهدِ تازه ـ دقیقا در همان‌جا که لازم است ـ و خروج از موقعیت‌ها و ورود به میدان‌های تحقیق متفاوت، توانایی ویژه‌ای دارد. این به آن معنی است که پروژه‌های تاریخ شفاهی از هر نوع با «راهبرد غیرمتعارف» شروع می‌شوند (
.(Thompson 1988: 166 ادامه نوشتار در پیوست ضمیمه شده است