انتشار ترجمه تقویم البلدان

این اثر که ترجمة عبدالعلی بیرجندی (م 934ق) مؤلف کثیرالآثار سدة 10ق است، ترجمة مفید و معتبری از تقویم‌البُلدان به زبان فارسی است که در بر دارندة اطلاعات مهم جغرافیایی و ضبط دقیق اسامی شهرها و ... است. این ترجمه، به سبب افزودگی‌هایی که بر متن اصلی دارد و نیز محاسباتی که مترجم در خصوص مساحت اقلیمها و فاصلة شهرها از یکدیگر ارائه کرده، اهمیت فراوانی دارد.

تصحیح مذکور بر پایة نسخة شمارة 1762 کتابخانة مرکزی دانشگاه انجام شده و نسخه‌ای دیگری نیز در کتابخانة آستان قدس رضوی به شمارة 5532 موجود است که بنا برگفتة مصححان مسئولان امر، به بهانة نفاست و منحصر بفرد بودن کتاب از ارائة تصویر نسخه به ایشان، خودداری کرده‌اند.

در مقدمة ریاست محترم کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی،‌ جناب آقای دکتر محمد رجبی، بر این اثر می‌خوانیم:

هر متنی که از مآثر علمی و فرهنگی کشورمان به زنجیرۀ تحقیق و تصحیح می­‌پیوندد و انتشار می‌یابد، گویایِ منزلتِ متمایز ایرانیان در گسترۀ دانش و اندیشه بشری، و پیوستگی سلسله حیات معنوی و فرهنگی آنها در ادوار تاریخ است. از این‌رو هرچه بیشتر، میراث مکتوب خود را عرضه کنیم، بهتر می­‌توانیم امروز خود را با گذشته شکوهمند و شکوفای خویش گره بزنیم و فردای بهتری را برای آیندگان‌مان ترسیم کنیم.

کتابخانه مجلس شورای اسلامی با دارا بودن گنجینه­‌ای گران و کلان از آثار و مآثر اسلامی و ایرانی، وظیفة خود می­‌داند به قدر امکانات، به چاپ و نشر متون و اسناد بپردازد و آنها را در اختیار جامعه علمی و فرهنگی کشور قرار دهد.

تقویم‌البُلدان، تألیف ابوالفداء ایوبی، از جغرافی‌دانان بزرگ سدة 7-8ق، یکی از آثار مهم و ارزندة جغرافیایی دورة اسلامی است که از سوی بسیاری از دانشمندان پس از خود، مورد توجّه قرار گرفته، تا جایی که دانشمند بزرگ سدة 10 ق، عبدالعلی بیرجندی، ترجمه و گزیده‌ای از آن به زبان فارسی فراهم آورده و خود مطالب سودمندی بدان افزوده است. این اثر، یکی از ترجمه‌های کهن آن کتاب است که هم‌اکنون از سوی مرکز پژوهش کتابخانة مجلس منتشر می‌شود. از پژوهشگران گرامی، آقایان میرهاشم محدّث و یوسف بیگ‌باباپور که این اثر ارزشمند را عرضه کرده‌اند، سپاسگزاریم.