هرمزان یکی از سرداران نامی یزدگرد سوم بود که در دولت ساسانی از پایگاه رفیعی برخوردار بود. خاندان وی از دودمان­های ممتاز عصر ساسانی به­ شمار می­رفتند. در ایران باستان هفت خاندان وجود داشت که به علت داشتن املاک و رعایای فراوان و همچنین لیاقت و شجاعت در فن جنگاوری و سوارکاری،در موفقیت­ها و ناکامی­های سلسله­‌های ایران باستان تأثیر مستقیم داشته‌­اند. خاندان هرمزان نیز یکی از اعضای همین خاندان­‌های بزرگ بود که در زمان ساسانیان توانستند همچنان موقعیت خود را حفظ کنند و در تحولات سیاسی این سلسله نقش فعال و مؤثری داشته باشند. زادگاه هرمزان بنا بر گفته­ی منابع، مهرگان­کدک (دره­شهر کنونی) بوده است، اما محل حکمرانی خاندان هرمزان خوزستان و مهرگان­کدک و ماسبذان بوده است. هرمزان پس از شکست ایرانیان در نبرد قادسیه، توانست حدود یک سال و شش ماه در مقابل اعراب مقاومت کند. مقاله­‌ی حاضر با استناد به منابع و به روش تحلیلی، با هدف واکاوی زادگاه هرمزان و محل حکمرانی خاندان او، نقشی که او در تحولات سیاسی و فرهنگی اواخر عهد ساسانی و اوایل عصر اسلامی ایفا می­‌کند و دلایل مقاومت­‌های او در مقابل اعراب مسلمان به نگارش درآمده است.
کلیدواژگان
هرمزان؛ مهرگان کدک؛ اعراب مسلمان؛ ساسانیان؛ خوزستان
برای مطالعه کل مقاله فایل پیوست را دانلود نمایید