طرحهای اجرایی هر حاکمیتی منوط به پشتوانه‌ای که از پیش در مجموعۀ باید و نبایدهای آرمانی شکل منطقی خود را گرفته باشد. این مجموعه در تمامی حکومتها در سیمای اندیشه سیاسی (نظر) قابل بررسی و تأمل است، علی‌رغم موجودیت اندیشه سیاسی در جامعه ایران دورۀ اسلامی پیوسته دو مقوله آنرا به بوته فراموشی و اجمال کشانده است، یکی حملات قبایل ترک و مغول از شمال شرقی و دیگر عملزدگی سیاستمداران بوده است. در این گفتار تلاش در ترسیم موقعیت نخست یعنی کم و کیف برآمدن و ماندگاری فاتحان در مسیر حرکت یک قبیله در چیره‌گی بر سایر قبایل تا به سلطه‌یابی بر حکومتهای ایران خواهد بود. فرایند مشروعیت در این دوره از حیات قبایل که در آینده به پادشاهی دست می‌یابند، در واقع پدیده‌ای است در مقابل "اندیشه سیاسی" "یعنی "عمل سیاسی".