دکتر سید رسول ابطحی
دکتری:
دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان
کارشناسی ارشد:
تاریخ ایران باستان، دانشگاه تهران
کارشناسی:
زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز
ارزش تاریخ محلی، قسمت اول
به اعتقاد «مامفورد» ارزش تاریخ محلی در غنیکردن تاریخ ملی و راهی برای واقعیکردن و اهمیت بخشیدن به تدریس تاریخ عمومی به دانشآموزان است، به طوری که تاریخ محلی جزئی از زندگی شخصی افراد میگردد و بدین ترتیب تاریخ محلی همه جا حاضر است.
لوئیس
مامفورد (Lewis Mumford) (1990 -1895م) مورخ و جامعهشناس آمریکایی است
که بیشتر به خاطر پژوهشها و آثارش دربارهی شهرها و معماری شهری مشهور است. او در
مقالهای که در سال 1926م، با عنوان "The Value of Local History" نگاشت، تلاش کرد تا از جاذبهی تاریخ محلی و اهمیت
نقش آن در آگاهی عمومی نسبت به زندگی ما انسانها دفاع کند. مقالهی او در کتاب "The Pursuit of Local
History"، که مجموعهای از مقالات صاحبنظران مختلف دربارهی
تاریخ محلی و جنبههای گوناگون آن، به ویراستاری کارول کامن (Carol
Kammen) میباشد،
چاپ گردیده است. در زیر خلاصهای گزارشگونه از مقالهی لوئیس مامفورد
ارائه میگردد.
همهی ما در باطن حس میکنیم که هیچ گوشتی مهمتر
از گوشتی که به استخوانهای خودمان پیوسته است، وجود ندارد و این همان چیزی است که
به تاریخ محلی ارزش میبخشد. زندگانی ما و خانوادهی ما، همسایهها و حوادثی که در
محلهی ما اتفاق میافتند، همه به اندازهی وقایعی که در نقاط دیگر دنیا اتفاق میافتند
و زندگی ما را تحت تأثیر قرار میدهند، برای ما مهم و قابل اهمیت هستند. همین در
دسترس بودن و قابل لمس بودن این وقایع میتواند نقطهی شروعی برای فهم تاریخ و
برقراری ارتباط با آن در سطح خرد و کلان باشد. اموری که ما میبینیم و احساس میکنیم
میتوانند قوهی تخیل ما را بیدار کنند، همانگونه که گیبون با دیدن خرابههای کولوسئوم
به فکر نوشتن کتاب انحطاط و سقوط امپراتوری روم افتاد.
در همین راستا، تاریخ محلی به اموری میپردازد
که برای مردم آن محل، آشنا و در حقیقت بخشی از زندگی خود آنهاست. این امور بسیار
متفاوت است با نقل وقایع انتزاعی تاریخی از یک منطقهی دور، که قادر به درک اهمیت
آن وقایع در زندگی روزمرهی خود نیستیم و هیچ گونه احساس اشتراکی با آن حوادث نمیکنیم.
اما توجه به خاطرات گذشتگانی که فرزندانشان را میبینیم، توجه به نامها و معماری
ساختمانهایی که روزانه با آنها در ارتباط هستیم، باعث میشود که به گذشتهی خود نزدیک شویم و از این گذشته
در تحلیل و بررسی مشکلات روز و ساختن آیندهای بهتر استفاده کنیم. بر این اساس، تاریخ از خانههای ما شروع میشود،
اما در اینجا پایان نمیپذیرد. بلکه تاریخ محلی یک نقطهی شروع برای آموزندگان آن
به ویژه دانشآموزان مدارس به عنوان یک راهکار آموزشی است. بخشیدن نیرو و حیات
تازه به آموزش درس تاریخ به فرزندانمان، زیرا تاریخ محلی وسیلهای برای غرور
دروغین هیجانانگیز در امور حقیر یا تفاخر بیجا به ارزشهای محلی نیست، بلکه شروعی
برای پیگیری رشتهی تسبیح تاریخ از سطح خرد و محلی آن اعم از فرهنگ محلی، صنایع
محلی و … تا سطح کلان و ملی آن و حتی سطح جهانی آن است. توضیح اینکه فهم تاریخ
محلی و درک آن از جهت اهمیت وقایع در زندگانی روزمرهی خود و لذت از درک این نکات
میتواند وسیلهای باشد برای درک این رابطه با دیگر جوامع موجود در کشور و حتی
جوامعی که از نظر زمانی و مکانی با ما بسیار فاصله دارند.
تا اینجا صحبت از ارزش آموزشی و ارزش بالقوه
کاربردی تاریخ محلی در حل مشکلات روز بود. اما تاریخ محلی در امر تاریخنگاری ملی
نیز دارای ارزش و اهمیت است. زمانی تاریخ فقط شرح وقایع سیاسی، زندگی شاهان و جنگهای آنان بود،
اما امروزه نحوهی زندگی مردم اعم از نوع پوشش، خوراک، معماری، آداب و رسوم آنها جزو
موضوعات اصلی تاریخ هستند. اما از آنجا که نحوهی زندگی و عادات مردم از منطقهای به
منطقهی دیگر فرق میکند، تاریخنگاری عمومی مستلزم داشتن اطلاعات زیادی راجع به
هر منطقه است که این اطلاعات توسط مورخان محلی فراهم میگردد. به علاوه اینکه تواریخ عمومی برای تأیید یافتههای
خود در سطح ملی باید به تواریخ محلی به عنوان منبع رجوع کنند. زیرا تاریخ محلی مستلزم
دربرداشتن تاریخ اجتماعاتی به مراتب بسیار بزرگتر از آن چیزی است که تاریخ ملی و
عمومی از اجتماعات محلی ارائه میکند. اما مورخان محلی باید توجه داشته باشند که
کار آنها در ارتباط با کل (تاریخ ملی) مانند یک دیرینهشناس است که استخوانهای
موجود در زمین را به عنوان اجزایی از کل یک جانور جستجو میکند. زیرا هر واقعهی
بزرگی در تاریخ مانند یک موج است که کل کشور را دربرمیگیرد اما پس از سپریشدن،
رسوباتی از خود در هر منطقه با توجه به ویژگیهای خاص آن منطقه در لایههای مختلف
اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی باقی میگذارد که مورخان محلی با کشف این
رسوبات، ارتباط جوامع محلی را با یک جامعهی بزرگتر آشکار میکنند.
+
آدینه ۳۰ آبان ۱۳۹۳ ساعت ۲۲:۴۱
نظر شما