در این نوشتار سعی بر آن شده­ تا اصطلاحات تاریخ محلی را که در کتاب «سازمان­های محلی» تألیف آقای یوسف دانش خوشبو، استخراج گردد.این کتاب که در سال 1349 توسط انتشارات دانشکده علوم اداری ومدیریت بازرگانی دانشگاه تهران چاپ گردیده است؛ به چگونگی تشکیل سازمان های محلی و اهمیت این سازمان­ها می پردازد. به طوری که نویسنده در مقدمه کتاب ذکر کرده است:« در بیان اهمیت نقشی که سازمان­های محلی در دوام و بقای کشورها دارند، همین بس که به عقیده آلمان­ها ،بعد از جنگ دوم جهانی که تمام قدرت­های ملی و مملکتی آلمان بر اثر عوارض ناشی از جنگ از بین رفته بود، سازمان ها و مقامات محلی بودند که عملاً ثابت کردند عامل اصلی و اساسی در حفظ حاکمیت و استقلال کشور بوده و در تقویت روح ملی و میهن پرستی آلمان ها نقش عمده­ای را بر عهده دارند. استفاده از وجود سازمان های محلی واقعی به منظور توسعه همه جانبه کشور یکی از مهمترین عوامل پیشرفت حیات اجتماعی عصر ما است. در کشورهائی که به افکار و عقاید مردم احترام گذاشته می شود سازمان های محلی به معنای صحیح کلمه وجود دارند. یعنی مردم محل در مسائل مربوط به امور محل شرکت دارند و پس از ایجاد سازمان، اداره کنندگان محل تا آنجا که امکان دارد در پیشرفت نیات و مقاصد محل به سازمان­های محلی کمک می کنند».
در زیر اصطلاحاتی که از این کتاب استخراج گردیده ، ذکر می گردد.
1-سازمان های محلی(Local organizations )
سازمان­های محلی از قدیمی­ترین مؤسساتی هستند که اجتماعات بشری برای رتق و فتق امور خود ایجاد کرده اند. این سازمان­ها دارای ریشه­های تاریخی و طبیعی می باشند به همین جهت می­توان ادعا کرد که دوام و زوال اقوام و کشورهای مختلف تا حد قابل ملاحظه ای بستگی به نحوه تلقی آنها نسبت به سازمان­های محلی دارد. موضوع مهمتری را که در این امر باید در نظر گرفت این است که،سازمان­های محلی که در ابتدای پیدایش جوامع بشری وجود داشتند و دارای استقلال و واقعیت بودند، بعداً که حکام محلی به نام خان،لرد،کنت و فئودال بر مردم یک نوع حکومت محلی ایجاد کردند،در واقع سازمان های محلی به معنای واقعی نبودند. زیرا در این نوع سازمان ها با اینکه اداره امور محل در سطح محلی حل وفصل می گردید،اما این حل و فصل به وسیله­ی­ مردم محل نبود،بلکه به دست متنفذین محلی بود. به این ترتیب اختلاف مهمی در سازمان­های محلی که سابقاً وجود داشت و سازمان­های محلی که امروز وجود دارد،دیده می شود.اکنون همان طور که در سطح بزرگ مملکتی در کشورهای مشروطه،حاکم اصلی مردم هستند که با انتخاب نمایندگان یا مستقیماً در کار مملکت داری دخالت می نمایند در سطح محلی نیز تا آنجا که مربوط به امور محل است حاکم اصلی مردم هستند که در امور مربوط به محل اظهار نظر و اتخاذ تصمیم می کنند. در نقاطی که سازمان های محلی به معنای حقیقی وجود دارند دموکراسی واقعی نیز وجود دارد یعنی خود مردم محل بر خود و بر امور محل حکومت می کنند.
2- وضع مالی سازمان­های محلی
در ارزیابی وضع سازمان­های محلی اول مجموعه درآمد سالیانه و دیگر این مسئله که چند درصد از درآمد حاصله از منابع حکومت مرکزی به سازمان­های محلی اختصاص داده می شود،از عوامل مهم و مؤثر به شمار می روند.همچنین برای ارزیابی وظایف و خدماتی که سازمان محلی انجام می دهد،میزان درآمد آن بسیار مهم است. هر قدر درآمد کمتر باشد خدمات انجام شده محدوتر است و هر چه درآمد بیشتر باشد سازمان محلی بالقوه و حتی بالفعل قدرت بیشتری برای انجام خدمات عمومی خواهد داشت و همچنین کمک­های مالی حکومت مرکزی به سازمان­های محلی درجه استقلال آن­ها را تعیین می کند. درآمد سازمان­های محلی معمولاًٌ از چهار منبع اساسی زیر تأمین می شود.1- مالیات و عوارض مستقیم 2- عوارض توأم با مالیات 3- کمک­های مالی مشروط وغیر مشروط حکومت مرکزی 4-بهای خدمات.
3- تمرکز زدائی (Decentralization)
این واژه در اصل از واژه­ی تمرکز گرایی(Centralism) ریشه می گیرد. و در علوم سیاسی به معنی تقسیم عادلانه قدرت مرکزی در سطح جامعه بین قدرت های محلی، منطقه ای و ناحیه ای است. تمرکز زدائی نه تنها شامل وظایف مجاز و اختیاری است،بلکه وظایف اجباری را نیز که در انجام آن­­­­­­­­ها سازمان­های محلی دارای اختیارات و صلاحیت­ زیادی نیستند،شامل می­شود. در واقع در اینجا نماینده­ی مردم محل ، مأمورین انتخابی هستند که حق تعیین خط مشی ها را دارند.
4-عناصر تشکیل دهنده سازمان محلی -جمعیت(Population)
اولین عامل مهم در ایجاد سازمان های محلی جمعیت است،چون حکومت محلی برای رفع احتیاجات مردم تشکیل می شود و اگر جمعیت وجود نداشته باشد،حکومت محلی معنی نخواهد داشت.
- قلمرو(Territory)
هر سازمان محلی بایستی دارای محدوده مشخص و مجزا از سایر واحدهای ارضی باشد،وسعت قلمرو سازمان هائی که به منظور اداری ایجاد می گردند،طبق مقتضیات حکومت مرکزی و ایالتی تعیین می شود. ولی حتی در شرایطی که حکومت مرکزی به منظور انجام مقاصد و نیات خود به ایجاد سازمان های محلی اقدام می کند،معیارهائی برای اینکار تعیین می نماید.
- حکومت(Goverment)
یکی از مؤسسات بسیار مهمی که جامعه ایجاد کرده حکومت است. حکومت عبارت است از هیئتی که به نمایندگی از یک اجتماع سازمان یافته مانند دهکده،ده،شهر،ولایت،ایالت و کشور عهده دار وظایف و مسئولت­های معینی است.که به وسیله­ی آن کشور اعمال حاکمیت می­نماید و به هدف­های خود می­رسد. فرم­های مختلف حکومت، سلطنت مطلقه، اریستوکراسی یا اشرافی و دموکراتیک است.
-حاکمیت (Sovereignty)
اصل حاکمیت یکی از ارکان­های اساسی کشورها و حکومت­های جهان و وسیله اعمال قدرت بر اتباع می­باشد. منظور از حاکمیت، قدرت و اقتدار عالیه سیاسی است که در یک کشور وجود دارد.حاکمیت طبق تعریف «بدن» عبارت است از اعمال اقتدار عالیه سیاسی بر تابعین که به وسیله قانون محدود می شود(چون کسی که اقتدار عالیه را دارد خود منشأ قانون است).و اقتدار عالیه برخلاف اقتداراتی که به گروه­ها در داخل کشور داده می شود،مداوم و تفویض شده برای مدت نامحدود و غیر قابل انتقال و مطلق بوده و تابع دستوری نیست.
اشکال مختلف حاکمیت:
-حکومت جهانی
-حکومت فوق کشورهای مستقل
- حکومت کشورهای مستقل
- حکومت با شبه حاکمیت
- حکومت­های فاقد حاکمیت یا سازمان محلی.
-استقلال(Independence)
سازمان­های محلی برای انجام وظایف محلی باید دارای حقوق و اختیارات کافی باشند،این اختیارات معمولاً ناشی از اجازه قانونی است که توسط ارگان های صلاحیت دار حکومت مرکزی تفویض می گردد. اختیارات محلی در سازمان­های انتخابی از طریق انجمن هایی که اعضای آن توسط مردم انتخاب می شوند،اعمال می گردد. حدود اختیاراتی را که سازمان­های محلی اعمال می­نمایند بیشتر بستگی به منشأ قدرت آنها دارد. سازمان­های محلی حقوق و امتیازات خود را معمولاً از سه منشأ به دست می آورند:1- قانون اساسی 2- قوانین عادی 3- تصویب نامه­ها و آیین نامه­های قوه مجریه.