ضرورت توجه به تاریخ محلی ایران در عصر جهانی شدن؛
(Necessity of paying attention to local history of Iran in the age of globalization)
اهمیت توجه به تاریخ محلی ایران local history of Iran ) ) در جهانی که به سرعت به سوی کم رنگ شدن مرزها پیش می رود و ازاین پدیده با نام هایی چون جهانی شدن، عصر گذار، عصر سرعت و جهانی سازی یاد می شود، در حفظ هویت و اقوام ایرانی بیش از پیش جلوه گر می شود. عصری که در آن مرزهای هویتی و فرهنگی ملت ها در هم نوردیده می شود و امپراتوری های رسانه ای به دنبال طراحی و شکل دهی هویتی در ابعاد جهانی، در راستای ارزش ها و اهداف مورد نظر خویش، هستند؛ ضرورت توجه به تاریخ محلی ایران از اولویت بالایی برخوردار می باشد. تاریخ محلی ایران می تواند با تشخص بخشیدن و احترام قایل شدن به هویت های قومی و مذهبی و زبانی، همه ی این موزائیک های فرهنگی را در هویت بزرگتری به نام هویت ملی ایران هضم و جذب نماید. به طوری که هر کدام از خرده فرهنگ های قومی، زبانی، مذهبی و دینی بتوانند هم، هویت محلی خود را حفظ نمایند و هم، در ساختن هویت ملی ایران به ایفای نقش بپردازند.
چنین دیدگاهی نه تنها احساس انزوا و بی توجهی و نادیده انگاشتن اقوام و اقلیت های ایرانی را بر طرف می نماید، بلکه هر کدام از این فرهنگ های محلی به جای واگرایی به سوی همگرایی فرهنگی و ملی حرکت نموده و در ساختن هویت یکپارچه ی ایرانی نقش ارزنده و کلیدی را ایفا خواهند نمود. بنابراین لزوم توجه بیش از پیش به مطالعه و پژوهش در عرصه ی تاریخ محلی ایران آشکار می شود و ضروری است که از سویی، مسئولین سیاسی و فرهنگی کشور و از سوی دیگر، محققان و پژوهشگران علوم انسانی به نقش تاریخ محلی در شکل دهی و تحکیم هویت ملی توجه نمایند. چرا که بی توجهی به تاریخ محلی و غفلت از اقوام و گروه های مذهبی و زبانی، چنان که تاریخ معاصر ایران نشان می دهد، هزینه های سنگینی برای جامعه ی ایرانی به دنبال داشته است.
اهمیت این بحث در شرایط زمانی و جغرافیای حال حاضر ایران بیشتر آشکار می شود؛ با توجه به جنگ افروزی های منطقه ای در خاورمیانه و شمال آفریقا و به دنبال آن واگرایی های قومی و مذهبی و زبانی، و نقشه های تجزیه طلبانه ای که قدرت های بزرگ جهانی در این منطقه از دنیا دنبال می کنند، توجه به مطالعات تاریخ محلی می تواند راهگشا بوده و گره نمایی و گره گشایی کند. یک مورخ محلی می تواند در زمینه های فرهنگی، فکری، سیاسی، اجتماعی، و مذهبی مسئولین کشوری و محلی را مشاوره و راهنمایی نموده و آنها را در مهندسی و شکل دهی جوامع محلی یاری برساند. مورخ محلی به دلیل مطالعات خرد و جزئی می تواند به شناسایی امیال و خواست های اقوام ایرانی پی برده و نقاط افتراق و اشتراک گروه های محلی را شناسایی نماید. تاریخ محلی هسته ی سخت همگرایی یا واگرایی اقوام جامعه ی ایرانی را تشخیص می دهد و با آگاهی از هسته ی سخت جوامع محلی ایران، می تواند به شکل دهی و سازماندهی هویت و فرهنگ بزرگ ایرانی کمک نماید.
از این رو ضروری است در عصری که جهانی شدن و امپراتوری رسانه ای حتی کشورهای مرکزی و قدرتمند را نیز به هراس انداخته است، تا قبل از این که امواج جهانی اقوام و گروه های محلی ایرانی را تحت تاثیر قرار داده و ذائقه و آمال و افکار آنها را شکل بدهد، با استفاده از رهیافت های تاریخ محلی چالش ها و تهدید های احتمالی را به فرصت تبدیل نماییم. اهمیت این امر از آنجایی بهتر قابل درک و لمس است که کشورهای متحد استراتژیک امریکا، همچون انگلستان و فرانسه، بیشترین توجه را به تاریخ محلی دارند و تلاش زیادی در راستای حفظ هویت محلی مردم خود انجام می دهند. تا جایی که خاستگاه تاریخ محلی، به صورت یک رشته ی آکادمیک و دانشگاهی، کشور انگلستان می باشد. خود کشور امریکا به عنوان صادر کننده ی فرهنگ جهانی بیشترین مراکز مطالعات محلی را در اختیار دارد.
نتیجه این که توجه به تاریخ محلی ایران می تواند، در جهان بی مرز امروزی، خمیر مایه ی همگرایی و اقوام ایرانی باشد. ضرورت مطالعات محلی در عصر سرعت و گذار می بایست از اولویت های پژوهشی و راهبردی ایران جهت تحکیم و پاسداری از هویت و فرهنگ جامعه ی ایرانی باشد. مورخ محلی، مورخ زمان خودش می باشد و به جای تمرکز صرف به رخدادها و وقایع سال های دور با استفاده از کتابخانه ها و آرشیوها، به مسایل و موضوعات مجاور خود نیز می پردازد. به عبارت دیگر مورخ محلی به جای حرکت در طول، هم در طول و هم در عرض حرکت می کند. تاریخ محلی؛ تاریخ مجاور – تاریخ فرادستان و فرودستان( تاریخ همه ی مردم) – تاریخ پویا - تاریخ خرد (میکرو و جزئی) و تاریخ استراتژیک می باشد. بنابراین، توجه بیش از پیش به مطالعات تاریخ محلی، تشکیل رشته های تاریخ محلی یا مراکز مطالعات محلی در همه ی استان ها، استفاده از مورخین محلی به عنوان مشاورین مسئولان محلی، ارجاع چالش ها و مسایل محلی به دانشجویان و دانش آموختگان تاریخ محلی ضروری می نماید.