مروری به رویکرد تاریخ شفاهی در سال ۱۴۰۱ در گفتوگو با مرتضی نورایی
ماهرخ ابراهیمپور: تاریخ شفاهی در ایران در حال گسترش در زمینه فرهنگ و اجتماع است. پس از آنکه پروژههای زیادی در زمینه تاریخ پهلوی و تاریخ انقلاب اسلامی انجام شد. وقوع جنگ نیز باعث افزایش به کار گرفتن تاریخ شفاهی در این زمینه نیز شد به طوری که بخش عمدهای از تاریخ شفاهی در ایران روایت فراز و فرود جنگ تحمیلی است و حالا پس از سالها تاریخ شفاهی گوشه چشمی به فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی نیز دارد و در میان برخی پروژههای تاریخ اقتصاد نیز انجام میشود که جای امیدواری است. بررسی فراز و فرود تاریخ شفاهی در ایران حاکی از آن است که این رشته نه تنها هنوز در دانشگاه جایی پیدا نکرده است بلکه در میان پایاننامههای دانشگاهی نیز چندان جایگاهی ندارد مگر اینکه اندک دانشجویانی به موضوعی در رابطه با تاریخ شفاهی اقبال نشان دهد. برای رصد تاریخ شفاهی در سالی که گذاشت با دکتر مرتضی نورایی، استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان به گفتوگو نشستیم و جزئیاتی از این حوزه را از منظر نورایی که در این زمینه فعالیت پررنگی دارد، از نظر گذراندیم
.
.
وضعیت تاریخ شفاهی را با توجه به کتابها و مقالاتی که در این زمینه منتشر میشود، چگونه ارزیابی میکنید؟
هر سال در جریان داوری کتابهای سال یا سایر جشنوارهها بعضی کتابها را برای داوری میفرستند که آنها را مطالعه و بررسی میکنم. از طرف دیگر برنامهها یا نشستهایی با موضوع کتاب درباره تاریخ شفاهی برگزار میشود یا همایشهایی که در زمینه تاریخ شفاهی برگزار کردیم مثل همایش «تاریخ شفاهی محلی مازندران» زمینهای را فراهم کرده تا با مقالات تاریخنگاران مواجه شویم. همچنین داوری پایاننامههایی در سطح ارشد و دکترا نیز وجود دارد که سطح علمی دانشجویان را نشان میدهد. به هر حال تاریخ شفاهی در همه سطوح در قالب کتاب، مقاله و پایاننامه بروز و ظهور دارد. در کتابها چون پروژه تاریخ شفاهی باید به صورت کتاب دربیاید؛ یعنی پروژه معطوف به تالیف است، قاعدتا ناظرانی دارد که پروژه را رصد میکنند در عین حال به نظر میرسد ناظران طرحها نیز زمان اندکی برای نظارت میگذارند لذا به هر حال سطح کتابها با توجه به اینکه سالهای متمادی در مباحث روششناسی، تدوین یا مصاحبه است، گاهی از متوسط پایینتر است و برای همین سال گذشته کتاب درخشان به ویژه خیلی کم دیدیم. یکی از دلایل این موضوع میتواند حرکت تاریخ شفاهی به سمت دولتی شدن باشد و نهادهای دولتی که حمایت کننده مالی هستند و افراد نمیتوانند خودشان بعد از تالیف دست به انتشار و توزیع اثر بزنند. از این لحاظ موسساتی که درگیر بستن قرارداد هستند باید از داوران خوبی برخودار باشند تا مباحث مختلف مربوط به پروپوزال، مراحل تحقیق و... را به درستی بررسی کرده بتوانند مولود خوبی را بیافرینند. بنابراین در مجموع کتابهایی که با آنها روبهرو هستیم با توجه به اینکه از چنین عقبهای برخوردار نیستند عموما دارای ضعفهای روشی هستند. ضمن اینکه برخی کتابها حجیم و قطور هستند و گاه با کتابهایی در حد هزار صفحه مواجه شدیم که به نظر میرسد این نوع کتابها علی رغم موضوعهای کم و بیش مناسب هم به دلیل حجم و هم به دلیل عدم تسلط ادبی و روششناسانه نویسندگان، از جذابیتهای کافی برای خوانندگان برخوردار نیستند. مولف در چنین کتابهایی تمایل دارد که موضوع را در صفحات زیادی گسترش دهد مثلا با افزودن نامهها، عکسها و ضمیمه که تقریبا 300 صفحه را شامل میشود
. ادامه مطالب در قالب pdf در پیوست ارائه شده است.
. ادامه مطالب در قالب pdf در پیوست ارائه شده است.
+
شنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۲ ساعت ۰۲:۵۴
نظر شما